Yên Bái là một tỉnh miền núi, nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc có vị trí chiến lược hết sức quan trọng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tổng diện tích tự nhiên của tỉnh là 6.886,28 km2, dân số hơn 820 nghìn người. Toàn tỉnh có 9 đơn vị hành chính, gồm các huyện: Trạm Tấu, Mù Cang Chải, Văn Chấn, Văn Yên, Lục Yên, Trấn Yên, Yên Bình; thành phố Yên Bái; thị xã Nghĩa Lộ. Tổng dân số toàn tỉnh trên 80 vạn người có 30 dân tộc anh em cùng chung sống, trong đó 12 dân tộc có số dân tương đối đông và còn giữ được những giá trị văn hóa đặc sắc, có thể trở thành những sản phẩm du lịch độc đáo của tỉnh là: Kinh, Tày, Nùng, Thái, Mông, Dao, Cao Lan, Giáy, Khơ Mú, Phù Lá, Mường, Hoa. Bên cạnh đó,Yên Bái là vùng đất có lịch sử lâu đời với nhiều di tích lịch sử - văn hóa, khảo cổ học với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng, có nhiều tiềm năng tự nhiên để phát triển du lịch như: vùng hồ Thác Bà, cánh đồng Mường Lò, các khu nước khoáng nóng, cảnh quan, khí hậu, thiên nhiên, danh lam thắng cảnh vùng cao ở các huyện Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chải và thị xã Nghĩa Lộ.
Với mục tiêu phát triển du lịch xanh, bản sắc hấp dẫn và trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, Yên Bái đã ban hành nhiều chính sách phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa truyền thống, cụ thể: Nghị quyết số 28-NQ/TU ngày 24/02/2021 của Tỉnh ủy Yên Bái về phát triển du lịch tỉnh Yên Bái giai đoạn 2021-2025, định hướng đến 2030; Nghị quyết số 10/2021/NQ-HĐND ngày 19/4/2021 của Hội đồng nhân dân tỉnh về quy định một số chính sách hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Yên Bái giai đoạn 2021 - 2025; Quyết định số 1648/QĐ-UBND ngày 15/9/2023 của UBND tỉnh Yên Bái về việc phê duyệt Đề án "Bảo tồn các giá trị di sản văn hóa vật thể, phi vật thể gắn với phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Yên Bái giai đoạn 2022-2030”.
Tính đến tháng 12/2023 Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu cho UBND tỉnh trình 273 hồ sơ, hỗ trợ cho các tổ chức, cá nhân đề nghị thụ hưởng chính sách với tổng kinh phí 5.983.590.000đ. Các chính sách thúc đẩy phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa truyền thống trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã được ban hành kịp thời, tạo cơ chế khuyến khích cho người dân và cộng đồng trong tỉnh phát triển du lịch theo hướng bảo tồn, gìn giữ phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc chuyên nghiệp, chất lượng và hiệu quả. Việc thực hiện những chính sách hỗ trợ phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của tỉnh và sự phối hợp hiệu quả của các cơ quan, chính quyền các địa phương, sự ủng hộ tích cực, đồng thuận của nhân dân các dân tộc các hoạt động bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa truyền thống. Đến tháng 12/2023, trên địa bàn tỉnh Yên Bái có 137 di tích được xếp hạng các cấp, trong đó 01 di tích quốc gia đặc biệt, 12 di tích quốc gia, 124 di tích cấp tỉnh. Nhiều giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số trong tỉnh đã được bảo tồn và phát huy góp phần quan trọng phát triển loại hình du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Yên Bái như: Lễ cấp sắc của người Dao; Nghệ thuật Xòe Thái; Hạn khuống của người Thái; Lễ mừng cơm mới; Lễ hội đền Đông Cuông; Nghệ thuật khèn của người Mông; Nghệ thuật dùng sáp ong tạo hoa văn trên vải của người Mông.
Phát triển du lịch gắn với bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, thúc đẩy sự phát triển bền vững là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và cần sự tham gia, chung tay, góp sức của các tổ chức, cộng đồng doanh nghiệp và người dân trên địa bàn tỉnh. Trong đó, người dân vừa là chủ thể, vừa là đối tượng thụ hưởng, vừa đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị di sản văn hóa. Đồng thời, phải bảo đảm mối quan hệ hài hòa giữa giữ gìn, phát huy các giá trị di sản văn hóa và phát triển du lịch bền vững theo nguyên tắc di sản là tài nguyên du lịch không thể thay thế. Di sản vật thể và phi vật thể cùng hệ thống di tích lịch sử, văn hóa, thiên nhiên phong phú, đa dạng của tỉnh chính là nguồn tài nguyên du lịch đặc sắc, tạo sản phẩm du lịch hấp dẫn, độc đáo. Ngược lại, hoạt động du lịch sẽ giúp quảng bá, giữ gìn và phát huy giá trị di sản, mang lại lợi ích cho cộng đồng.
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy Phát triển phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa truyền thống.
Một là: Xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể về chiến lược, quy hoạch phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa truyền thống. Trên cơ sở đó, đề xuất các kế hoạch chiến lược trùng tu, tôn tạo, phục dựng, bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của đồng bào DTTS gắn với phát triển kinh tế - xã hội nói chung và phát triển du lịch vùng đồng bào DTTS nói riêng một cách phù hợp.
Hai là: Quan tâm hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực để phát triển du lịch cộng đồng, đồng thời xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý về bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, phát triển du lịch có tâm huyết, trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức pháp luật.
Ba là: Đẩy mạnh công tác quảng bá và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp lữ hành xây dựng những tour, tuyến hay chương trình du lịch nhằm thu hút khách du lịch đến vùng đồng bào DTTS tham quan, nghỉ dưỡng.
Bốn là: Đẩy mạnh thực hiện xã hội hóa, khuyến khích các cá nhân, tổ chức đầu tư cho công tác bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch.
Việc phát triển du lịch gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đang là hướng đi đúng đắn và phù hợp với điều kiện thực tiễn. Tỉnh Yên Bái đã tập trung huy động các nguồn lực xã hội và tổ chức thành công nhiều sự kiện lớn. Thông qua những sự kiện này, không chỉ nhằm quảng bá, kêu gọi, thu hút đầu tư, xúc tiến phát triển du lịch, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, mà còn là động lực để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Do vậy, chủ trương này đang nhận được sự đồng thuận chung tay từ phía người dân./.
Tô Xuân Sơn - QLDL
Yên Bái là một tỉnh miền núi, nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc có vị trí chiến lược hết sức quan trọng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tổng diện tích tự nhiên của tỉnh là 6.886,28 km2, dân số hơn 820 nghìn người. Toàn tỉnh có 9 đơn vị hành chính, gồm các huyện: Trạm Tấu, Mù Cang Chải, Văn Chấn, Văn Yên, Lục Yên, Trấn Yên, Yên Bình; thành phố Yên Bái; thị xã Nghĩa Lộ. Tổng dân số toàn tỉnh trên 80 vạn người có 30 dân tộc anh em cùng chung sống, trong đó 12 dân tộc có số dân tương đối đông và còn giữ được những giá trị văn hóa đặc sắc, có thể trở thành những sản phẩm du lịch độc đáo của tỉnh là: Kinh, Tày, Nùng, Thái, Mông, Dao, Cao Lan, Giáy, Khơ Mú, Phù Lá, Mường, Hoa. Bên cạnh đó,Yên Bái là vùng đất có lịch sử lâu đời với nhiều di tích lịch sử - văn hóa, khảo cổ học với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng, có nhiều tiềm năng tự nhiên để phát triển du lịch như: vùng hồ Thác Bà, cánh đồng Mường Lò, các khu nước khoáng nóng, cảnh quan, khí hậu, thiên nhiên, danh lam thắng cảnh vùng cao ở các huyện Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chải và thị xã Nghĩa Lộ.
Với mục tiêu phát triển du lịch xanh, bản sắc hấp dẫn và trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, Yên Bái đã ban hành nhiều chính sách phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa truyền thống, cụ thể: Nghị quyết số 28-NQ/TU ngày 24/02/2021 của Tỉnh ủy Yên Bái về phát triển du lịch tỉnh Yên Bái giai đoạn 2021-2025, định hướng đến 2030; Nghị quyết số 10/2021/NQ-HĐND ngày 19/4/2021 của Hội đồng nhân dân tỉnh về quy định một số chính sách hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Yên Bái giai đoạn 2021 - 2025; Quyết định số 1648/QĐ-UBND ngày 15/9/2023 của UBND tỉnh Yên Bái về việc phê duyệt Đề án "Bảo tồn các giá trị di sản văn hóa vật thể, phi vật thể gắn với phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Yên Bái giai đoạn 2022-2030”.
Tính đến tháng 12/2023 Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu cho UBND tỉnh trình 273 hồ sơ, hỗ trợ cho các tổ chức, cá nhân đề nghị thụ hưởng chính sách với tổng kinh phí 5.983.590.000đ. Các chính sách thúc đẩy phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa truyền thống trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã được ban hành kịp thời, tạo cơ chế khuyến khích cho người dân và cộng đồng trong tỉnh phát triển du lịch theo hướng bảo tồn, gìn giữ phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc chuyên nghiệp, chất lượng và hiệu quả. Việc thực hiện những chính sách hỗ trợ phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của tỉnh và sự phối hợp hiệu quả của các cơ quan, chính quyền các địa phương, sự ủng hộ tích cực, đồng thuận của nhân dân các dân tộc các hoạt động bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa truyền thống. Đến tháng 12/2023, trên địa bàn tỉnh Yên Bái có 137 di tích được xếp hạng các cấp, trong đó 01 di tích quốc gia đặc biệt, 12 di tích quốc gia, 124 di tích cấp tỉnh. Nhiều giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số trong tỉnh đã được bảo tồn và phát huy góp phần quan trọng phát triển loại hình du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Yên Bái như: Lễ cấp sắc của người Dao; Nghệ thuật Xòe Thái; Hạn khuống của người Thái; Lễ mừng cơm mới; Lễ hội đền Đông Cuông; Nghệ thuật khèn của người Mông; Nghệ thuật dùng sáp ong tạo hoa văn trên vải của người Mông.
Phát triển du lịch gắn với bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, thúc đẩy sự phát triển bền vững là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và cần sự tham gia, chung tay, góp sức của các tổ chức, cộng đồng doanh nghiệp và người dân trên địa bàn tỉnh. Trong đó, người dân vừa là chủ thể, vừa là đối tượng thụ hưởng, vừa đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị di sản văn hóa. Đồng thời, phải bảo đảm mối quan hệ hài hòa giữa giữ gìn, phát huy các giá trị di sản văn hóa và phát triển du lịch bền vững theo nguyên tắc di sản là tài nguyên du lịch không thể thay thế. Di sản vật thể và phi vật thể cùng hệ thống di tích lịch sử, văn hóa, thiên nhiên phong phú, đa dạng của tỉnh chính là nguồn tài nguyên du lịch đặc sắc, tạo sản phẩm du lịch hấp dẫn, độc đáo. Ngược lại, hoạt động du lịch sẽ giúp quảng bá, giữ gìn và phát huy giá trị di sản, mang lại lợi ích cho cộng đồng.
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy Phát triển phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa truyền thống.
Một là: Xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể về chiến lược, quy hoạch phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa truyền thống. Trên cơ sở đó, đề xuất các kế hoạch chiến lược trùng tu, tôn tạo, phục dựng, bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của đồng bào DTTS gắn với phát triển kinh tế - xã hội nói chung và phát triển du lịch vùng đồng bào DTTS nói riêng một cách phù hợp.
Hai là: Quan tâm hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực để phát triển du lịch cộng đồng, đồng thời xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý về bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, phát triển du lịch có tâm huyết, trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức pháp luật.
Ba là: Đẩy mạnh công tác quảng bá và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp lữ hành xây dựng những tour, tuyến hay chương trình du lịch nhằm thu hút khách du lịch đến vùng đồng bào DTTS tham quan, nghỉ dưỡng.
Bốn là: Đẩy mạnh thực hiện xã hội hóa, khuyến khích các cá nhân, tổ chức đầu tư cho công tác bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch.
Việc phát triển du lịch gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đang là hướng đi đúng đắn và phù hợp với điều kiện thực tiễn. Tỉnh Yên Bái đã tập trung huy động các nguồn lực xã hội và tổ chức thành công nhiều sự kiện lớn. Thông qua những sự kiện này, không chỉ nhằm quảng bá, kêu gọi, thu hút đầu tư, xúc tiến phát triển du lịch, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, mà còn là động lực để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Do vậy, chủ trương này đang nhận được sự đồng thuận chung tay từ phía người dân./.
Tô Xuân Sơn - QLDL