Ngày 17/9/2018, Chính phủ ban hành Nghị định 122/2018/NĐ-CP quy định chi tiết về xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa ”, “Thôn văn hóa”, “Làng văn hóa”, “Ấp văn hóa”, “Bản văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa”. Đây là một bước tiến mới vì lần đầu tiên Chính phủ ban hành một văn bản quy định về danh hiệu văn hóa.

Ngày 17/9/2018, Chính phủ ban hành Nghị định 122/2018/NĐ-CP quy định chi tiết về xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa ”, “Thôn văn hóa”, “Làng văn hóa”, “Ấp văn hóa”, “Bản văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa”. Đây là một bước tiến mới vì lần đầu tiên Chính phủ ban hành một văn bản quy định về danh hiệu văn hóa. Sau khi Nghị định số 122/2018/NĐ-CP ngày 17/9/2018 của Chính phủ về xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn văn hóa”, “Ấp văn hóa”, “Bản văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa” có hiệu lực thi hành, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tỉnh Yên Bái) đã tham mưu cho Ban Chỉ đạo Phong trào “TDĐKXDĐSVH” tỉnh ban hành Văn bản số 1786/BCĐ ngày 04/12/2018 về việc hướng dẫn triển khai thực hiện Nghị định số 122/2018/NĐ-CP của Chính phủ và việc hợp nhất các thôn, bản, tổ dân phố; Văn bản số 917/BCĐ ngày 06/8/2019 về việc hướng dẫn tiêu chuẩn, quy trình bình xét, công nhận danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa” hằng năm. Ban Chỉ đạo Phong trào “TDĐKXDĐSVH” tỉnh giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức tập huấn, hướng dẫn triển khai thực hiện các nội dung tại Nghị định số 122/2018/NĐ-CP cho cán bộ văn hóa cơ sở, trưởng thôn, bản, tổ dân phố và người có uy tín trong cộng đồng; thường xuyên tổ chức các hoạt động tuyên truyền nội dung Nghị định số 122/2018/NĐ-CP đến toàn thể nhân dân trên địa bàn tỉnh; in, phát hành tờ rời, tập gấp; đăng tải các tin, bài, hình ảnh trên Trang thông tin điện tử, Bản tin nội bộ của ngành… Qua 05 năm thực hiện Nghị định số 122/2018/NĐ-CP, số gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa” tăng từ 79,4% (năm 2019) lên 81,2% (năm 2021) và dự kiến năm 2022 số hộ đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa” ước đạt trên 82% (tăng 2,6% so với năm 2019); số thôn, bản, tổ dân phố văn hóa tăng từ 65,5% (năm 2019) lên 65,5% (năm 2021) dự kiến năm 2022 số thôn, bản, tổ dân phố đạt danh hiệu “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa” ước đạt trên 69% (tăng 3,5% so với năm 2019). Để đạt được kết quả như trên, một số xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đã có cách làm hay trong việc triển khai Nghị định số 122/2018/NĐ-CP như: Ban Chỉ đạo Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” các huyện, thị xã, thành phố đã tổng hợp số liệu từ các ngành như vi phạm dân số, vi phạm an toàn giao thông, việc thực hiện xây dựng đô thị văn minh, nông thôn mới, tỷ lệ hộ nghèo, thu nhập bình quân… rồi gửi về các xã, phường, thị trấn, từ đó cơ sở có căn cứ và dữ liệu để bình xét danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa”. Một số thôn, bản, tổ dân phố cụ thể hóa các trường hợp không xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa” như không hoàn thành nghĩa vụ quân sự, không hoàn thành các khoản đóng nộp xây dựng nông thôn mới… vào hương ước, quy ước của thôn, bản, tổ dân phố. Việc tuyên dương các hộ gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa” cũng được thông báo rộng rãi trên hệ thống loa truyền thanh tại cơ sở… Thi nấu bánh  trong Ngày hội Bản mường của các thôn, bản văn hóa trên địa bàn xã Mường Lai, huyện Lục Yên đã thu hút đông đảo người dân tham gia Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số hạn chế trong triển khai Nghị định số 122/2018/NĐ-CP trên địa bàn tỉnh như: Một số tiêu chuẩn bình xét danh hiệu “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa” như: Có địa điểm bố trí vị trí quảng cáo rao vặt; nghĩa trang phù hợp với quy hoạch ở địa phương… không phù hợp với đặc điểm và điều kiện thực tế của các thôn, bản, tổ dân phố trên địa bàn miền núi. Tổng thời gian sau khi nhận hồ sơ hợp lệ đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định tặng giấy khen “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa” là 08 ngày làm việc. Nếu cùng một thời điểm nhận nhiều hồ sơ, Ban Chỉ đạo Phong trào cấp huyện không đủ thời gian cho công tác kiểm tra kết quả thực hiện tiêu chuẩn danh hiệu “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa”. Điều này ảnh hưởng đến tính khách quan, công bằng, chất lượng của danh hiệu “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa”. Trong thời gian tới, tỉnh Yên Bái sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nắm rõ các nội dung của Nghị định số 122/2018/NĐ-CP ngày 17/9/2018, Công văn hướng dẫn 848/VHCS-NSVH ngày 30/11/2018 của Cục Văn hóa cơ sở về hướng dẫn thực hiện Nghị định số 122/2018/NĐ-CP của Chính phủ, Công văn số 917/BCĐ ngày 06/8/2019 của Ban Chỉ đạo Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” về việc hướng dẫn tiêu chuẩn, quy trình bình xét, công nhận danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa” để việc thực hiện xây dựng và bình xét các danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa” có hiệu quả. Hướng dẫn cán bộ văn hóa tại cơ sở linh động và vận dụng những cách làm hay trong quá trình triển khai Nghị định số 122/2018/NĐ-CP. Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn để cán bộ văn hóa tại cơ sở nắm vững các nội dung của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trong đó có việc công nhận danh hiệu “Gia đình văn hóa” “Thôn, bản, tổ dân phố văn hóa”./.